Thói quen sử dụng vôi trong canh tác sản xuất cây ăn trái đã được hình thành từ rất lâu nhưng không phải ai trong mỗi chúng ta đều biết được phải sử dụng vôi như thế nào là đúng cách, lượng bón vừa đủ là bao nhiêu, thời điểm nào nên bón, cách bón như thế nào là phù hợp với chất đất và từng loại cây trồng. Vôi có tác dụng hạ phèn (tăng pH), diệt trừ nấm bệnh, vi khuẩn và còn nhiều tác dụng khác nữa đối với cây trồng. Để bón vôi hiệu quả và đúng cách bà con cần biết chính xác mục đích bón vôi của mình là gì, hiểu được càng nhiều tác dụng của vôi càng tốt, nên bón loại vôi nào và cách bón vôi cho cây ra sao .
1. Mục đích bón vôi – tác dụng chính của vôi
– Vôi cung cấp Canxi (Ca) cho cây: Cây cần khá nhiều Canxi để làm vững chắc thành tế bào. Thiếu Canxi khiến cây dễ đổ ngã, dễ bị sâu bệnh, trái hay bị nứt, lá non biến dạng quăn queo rồi chết khô,…
– Khử chua đất (đất có pH < 7): Hầu hết đất trồng cây ăn trái đều bón nhiều phân hóa học nên qua nhiều năm đất sẽ bị chua sau đó làm giảm quá trình hấp thu phân bón của cây trồng. Khi đất chua hay độ pH xuống quá thấp cần phải khử chua ngay lập tức để tránh lãng phí phân bón. Thứ rẻ nhất để làm việc này chính là vôi.
– Ức chế sự phát triển của nấm bệnh: Đất bị chua, thoái hóa chính là môi trường thuận lợi cho nấm bệnh phát triển. Cải tạo đất bằng cách bón vôi là biện pháp ức chế nấm bệnh rất hiệu quả. Khi bón vôi sẽ khử trùng, diệt khuẩn, nâng cao pH giúp vi sinh có lợi sau một thời gian sẽ phát triển tốt hơn.
Xem thêm: cách phân giải lân khó tan trong đất
2. Công dụng của từng loại vôi
Lúc bón vôi cần tìm hiểu kỹ về tác dụng của từng loại vôi sau đó đưa ra lựa chọn đúng chính xác loại vôi cần thiết để bón. Vôi để bón cho cây ăn trái có 3 loại chính sau đây:
Vôi tôi Ca(OH)2 và vôi nung CaO
- Đặc tính: Tạo phản ứng rất mạnh khi gặp nước và có tác dụng diệt khuẩn rất mạnh.
- Tác dụng với đất: Tăng pH đất rất nhanh, sát khuẩn mạnh khi pha nước tưới. Thích hợp sử dụng để khống chế và dập tắt dịch bệnh.
- Lưu ý: Vôi này tiêu diệt cả vi sinh vật có hại và vi sinh vật có lợi. Dễ gây cháy lá, da tay và rể cây. Chỉ nên cho vôi này vào nước không làm ngược lại. Tuyệt đối không được kết hợp với các chế phẩm vi sinh có lợi.
Bột đá vôi: CaCO3
- Đặc tính: Phản ứng nhẹ, diệt khuẩn yếu, cung cấp Canxi (Ca)
- Tác dụng với đất: Làm tăng pH đất nhanh, bổ sung Canxi cho đất.
- Lưu ý: Dễ sử dụng không gây cháy lá và rễ cây. Không được kết hợp với các chế phẩm vi sinh có lợi.
Vôi Dolomite: CaMg(CO3)2
- Đặc tính: Phản ứng nhẹ, diệt khuẩn yếu; cung cấp cả Ca, Mg cho cây.
- Tác dụng với đất: Tăng pH đất chậm. Nên bón
- Lưu ý: Dễ sử dụng không gây cháy lá-rễ cây; không được kết hợp với các chế phẩm vi sinh có lợi.
Xem thêm: 3 bước cải tạo đất vườn thoái hóa, kém năng suất
3. Bón vôi cho cây dùng loại nào cho hiệu quả cao ?
Bón vôi cho đất là việc cần thiết khi canh tác và thâm canh cây trồng, tuy nhiên không phải bón vôi càng nhiều càng tốt, sử dụng vôi còn phải cân nhắc đến các tác hại của nó. Muốn bón vôi có hiệu quả cần tuân thủ theo một số nguyên tắc sau:
Bón đúng loại vôi:
- Đất bị phèn mặn và pH thấp < 4, nấm bệnh trong đất nhiều nên xử lý bằng bột đá vôi (CaCO3), vôi nung (CaO) và vôi tôi (Ca(OH)2).
- Đất có pH >5- 6 sử dụng bột đá vôi CaCO3 và vôi Dolomite CaMg(CO3)2
Lượng vôi cần bón cho từng loại đất: Lượng vôi cần sử dụng căn cứ vào 3 yếu tố sau đây:
- Tùy thuộc vào độ chua của đất (độ pH). Đất bị chua nhiều cần bón nhiều vôi, đất ít chua bón ít vôi hơn.
- Đất sét cần bón nhiều vôi nhưng sau nhiều năm mới cần bón lại. Đất cát không nên bón một lần với lượng quá nhiều vì nó có thể làm ức chế sự hấp thụ một số dưỡng chất khác.
- Bón vôi tùy thuộc vào lượng chất hữu cơ trong đất: đất nhiều hữu cơ bón nhiều vôi và sau nhiều năm mới bón lại. Ngược lại nếu đất ít hữu cơ nên bón lượng ít hơn nhưng nên bón vôi thường xuyên hơn.
Lượng bón:
– Với đất sét, nhiều chất hữu cơ:
- pH từ 3,5 – 4,5 cần bón 2 tấn vôi/ha.
- pH từ 4,6 – 5,5 bón 1 tấn vôi/ha.
- pH từ 5,6 – 6,5 bón 0,5 tấn vôi/ha.
- pH > 6,5 không cần bón vôi.
– Với đất cát, ít chất hữu cơ:
- pH từ 3,5 – 4,5 bón < 1 tấn vôi/ha.
- pH từ 4,6 – 5,5, bón < 0,5 tấn vôi/ha.
- pH từ 5,6 – 6,5, bón < 250 kg vôi/ha.
- pH >6,5 không cần bón vôi.
Thời điểm bón:
- Với vườn cây chưa cho thu hoạch có thể bón bất cứ vào thời điểm nào trong năm.
- Với các vườn đang cho trái, chỉ nên bón sau khi đã thu hoạch xong kết hợp với các biện pháp chăm sóc sau thu hoạch khác như cắt cành, tạo tán, bón phân, bồi đắp bổ sung mặt liếp, phòng trừ sâu bệnh.
4. Bón vôi cho cây đúng cách
Rải đều lượng vôi trên mặt liếp rồi dùng cào răng xới sâu 5-10cm để trộn đều vôi với đất rồi tưới nước từ từ, tưới nhiều lần cho vôi hòa tan trong đất mới có tác dụng tốt.
