Đất phù sa là gì? Đặc điểm và ứng dụng trong nông nghiệp

Cập nhật: 06/06/2023

Đất phù sa là loại đất trầm tích do các dòng nước mang theo các vật chất từ các vùng cao đến và lắng đọng ở các vùng thấp. Đây là loại đất có nhiều lợi thế cho nông nghiệp, vì chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng, có kết cấu tơi xốp, có khả năng giữ ẩm và thoát nước tốt. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá về đặc điểm, ưu nhược điểm và loại cây trồng thích hợp với đất phù sa.

1. Đất phù sa là gì? Khái niệm, nguồn gốc, phân bố ở Việt Nam

Đất phù sa là loại đất trầm tích do quá trình lắng đọng của các vật chất mà các dòng nước mang theo từ các vùng cao đến. Các vật chất này có thể là các hạt cát, sét, mùn, xác thực vật, xác động vật… Các vật chất này được gọi là phù sa.

Đất phù sa ở Việt Nam được phân bổ và tìm thấy nhiều ở các bãi bồi của các con sông lớn như sông Hồng, sông Đáy, sông Đồng Nai, hệ thống đồng bằng sông Cửu Long… Các vùng này có hàm lượng phù sa cao, được bồi đắp màu mỡ hàng năm. Đây là những vùng có tiềm năng canh tác nông nghiệp lớn của cả nước.

2. Đặc điểm của đất phù sa: kích thước hạt, kết cấu, thành phần hóa học, khả năng giữ ẩm và thoát nước

- Kích thước hạt: Đất phù sa có kích thước hạt trung bình giữa đất cát và đất sét. Phù sa có thể xuất hiện dưới dạng đất (thường kết hợp với cát hoặc đất sét) hoặc ở dạng trầm tích sông hay biển.

- Kết cấu: Đất phù sa có kết cấu kém, do được tạo thành từ các vật liệu rời rạc mà các dòng nước mang theo và lắng đọng. Đất phù sa có kết cấu tơi xốp, không có khối lượng riêng cao, không có khả năng giữ nước cao và không có khả năng kháng xói mòn cao.

- Khả năng giữ ẩm và thoát nước: Đất phù sa có khả năng giữ ẩm và thoát nước tốt, do có tỷ lệ cát và sét tương đương nhau giúp đất có độ xốp và kết cấu tốt. Điều này giúp loại đất này có khả năng thoát nước tuyệt vời và các điều kiện khác thuận lợi cho canh tác nông nghiệp.

3. Ưu điểm của đất phù sa

- Đất phù sa rất giàu chất dinh dưỡng, vì chúng được bồi đắp từ các vật chất hữu cơ và vô cơ do dòng nước vận chuyển. Trong đất phù sa có nhiều chất hữu cơ, chất khoáng, vô cơ, vi lượng, đa lượng, các loại vi sinh vật cùng hạt keo liên kết đất. Đây là những yếu tố cần thiết cho cây trồng phát triển tốt và cho năng xuất cao.

- Đất phù sa rất tơi xốp vì có nhiều mùn trong tự nhiên. Tỷ lệ cát và sét trong đất phù sa tương đương nhau giúp đất có độ xốp và kết cấu tốt. Điều này giúp loại đất này có khả năng thoát nước tuyệt vời và các điều kiện khác thuận lợi cho canh tác nông nghiệp.

- Đất phù sa có độ giữ nước vừa phải, không quá kém như đất cát cũng không quá chặt như đất sét. Điều này giúp cây hấp thụ được dưỡng chất một cách hiệu quả, đẩy nhanh quá trình sinh trưởng, giúp cây đạt năng suất cao trong nông nghiệp.

- Đất phù sa là loại đất không lẫn các tạp chất gây ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của cây. Cũng như đất không phát sinh các côn trùng hoặc mầm cỏ. Điều này giúp giảm thiểu công việc bảo vệ cây trồng và chi phí sử dụng thuốc trừ sâu.

4. Đất phù sa thích hợp canh tác với loại cây trồng nào?

Đất phù sa là loại đất có nhiều lợi thế cho nông nghiệp, do đó chúng thích hợp với rất nhiều loại cây trồng, từ lúa, rau màu, hoa màu, cây ăn quả đến cây công nghiệp. Một số loại cây trồng thích hợp với đất phù sa là:

- Lúa: Là loại cây trồng chủ yếu của các vùng đồng bằng sông lớn. Lúa có khả năng chịu được ngập úng và thiếu oxy trong đất. Lúa cần nhiều nước và chất dinh dưỡng để sinh trưởng và cho năng suất cao. Đất phù sa là loại đất có khả năng cung cấp cho lúa những điều kiện này.

- Rau màu: Là loại cây trồng có chu kỳ ngắn, cần nhiều ánh sáng và chất dinh dưỡng để sinh trưởng và cho sản phẩm tươi ngon. Đất phù sa là loại đất có khả năng thoát nước tốt và giàu chất dinh dưỡng, rất thích hợp cho việc trồng rau màu.

- Hoa màu: Là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, cần nhiều ánh sáng và chăm sóc kỹ lưỡng để cho hoa đẹp và lâu tàn. Đất phù sa là loại đất có khả năng giữ ẩm và thoát nước tốt, có chứa các nguyên tố vi lượng cần thiết.

- Cây ăn quả: Là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, cần nhiều ánh sáng và chất dinh dưỡng để cho quả ngon và nhiều. Đất phù sa là loại đất có khả năng giữ ẩm và thoát nước tốt, có chứa các nguyên tố vi lượng cần thiết cho cây ăn quả. Một số loại cây ăn quả thích hợp với đất phù sa là: cam, bưởi, xoài, sầu riêng, mít, chuối…

- Cây công nghiệp: Là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, cần nhiều ánh sáng và chất dinh dưỡng để cho sản phẩm chất lượng cao. Đất phù sa là loại đất có khả năng giữ ẩm và thoát nước tốt, có chứa các nguyên tố vi lượng cần thiết cho cây công nghiệp. Một số loại cây công nghiệp thích hợp với đất phù sa là: cao su, cà phê, tiêu, điều…

Tóm lại đất phù sa là loại đất trầm tích được hình thành từ vật chất do dòng nước vận chuyển. Đây là loại đất có nhiều lợi thế cho nông nghiệp, vì chúng giàu chất dinh dưỡng, tơi xốp, giữ ẩm và thoát nước tốt. Tuy nhiên, để duy trì và phát huy giá trị của đất phù sa, cần tuân thủ các nguyên tắc canh tác hợp lý, không sử dụng hóa chất quá liều, không để xói mòn hay ô nhiễm đất. Ngoài ra, cần lựa chọn các loại cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu, địa hình và thị hiếu thị trường.